Z uwagi na to, ze misja naszej Fundacji silnie nakierowana jest na działania społeczne związne z uspołecznianiem i uzawodowianiem osób w spektrum autyzmu, zamieszczamy pierwszy  tekst w kontekście funkcjonowania osób z ASD na rynku pracy.

„Osoby z autyzmem są zdolne do pracy. Niektórzy ludzie myślą, że:

• Osoby z autyzmem nie potrafią pracować.
• Z osobami z autyzmem jest bardzo trudno pracować.

Nie jest to prawdą. Jeżeli osoba z autyzmem nie zostanie zatrudniona z powodu takich przekonań, to się nazywa dyskryminacja.” Cytat zaczerpnięty z Raportu „Autyzm i praca” (2014) został przygotowany przez międzynarodowe stowarzyszenie Autyzm-Europa. Tymi słowami można uzasadnić potrzebę zastosowania proponowanego przez nas narzędzia informatycznego, które ma na celu zbliżenie środowiska pracodawców oraz potencjalnych niepełnosprawnych pracowników z ASD. Te ważne i głęboko humanistyczne słowa powinny przekładać się na tworzenie systemowych rozwiązań implementujących skuteczne europejskie systemy funkcjonowania ekonomii społecznej w zakresie wprowadzania osób z autyzmem na polski rynek pracy. Osoby z ASD zgodnie z przyjętą przez Sejm RP w dniu 12.07.2013r. Kartą Praw Osób z Autyzmem, mają prawo do odpowiedniego kształcenia i przygotowania zawodowego oraz zatrudnienia, wykształcenia oraz szkolenia zawodowego wykluczającego dyskryminację i stereotypy, uwzględniających indywidualne zdolności, możliwości i prawo wyboru zainteresowanej osoby, a także wynagrodzenia wykluczającego dyskryminację, gwarantującego zaspokojenie potrzeb życiowych.

Spektrum autyzmu (ASD) to całościowe zaburzenie rozwojowe, które na pierwszy rzut oka jest niewidoczne, a zatem trudne do zrozumienia przez osoby z zewnątrz. System wspierania pracy przydatny wobec osób z innymi niepełnosprawnościami nie jest zazwyczaj adekwatny dla osób niepełnosprawnych z ASD. Dlatego też w naszym regionie, ale też w Polsce bardzo mały odsetek osób z ASD pracuje zawodowo, głównie poprzez brak narzędzi i wsparcia. W najbliższej przyszłości musi się to zmienić, ponieważ duża grupa osób z potencjalnie wysokimi umiejętnościami pozostaje poza rynkiem pracy. Dotyczy to zwłaszcza osób z diagnozą Zespołu Aspergera. Wiele osób z diagnozą zespołu Aspergera ma kłopoty w znalezieniu i utrzymaniu zatrudnienia. Problemem  nie jest wcale brak umiejętności, czy motywacji do pracy lecz brak dostępu do informacji, doradztwa i praktycznego wsparcia w ich specyficznych potrzebach na rynku pracy.  Pracodawcom świadomym tych potrzeb wystarczy wprowadzenie kilku prostych udogodnień. dla osób z ASD jest to kwestia porażki lub sukcesu w pracy.

Realizacja w Polsce, praw osób z ASD, zawartych w Karcie Praw Osób z Autyzmem i Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych, wciąż napotyka na rozmaite bariery mentalne, organizacyjne, finansowe. Autyzm jest specyficznym rodzajem niepełnosprawności, wymagającym całościowego wsparcia. Z badań zawartych w dokumencie „Ogólnopolski Spis Autyzmu. Sytuacja młodzieży i dorosłych z ASD w Polsce” pod redakcja Mateusza Płatosa 2016r. wynika, że prawa osób z ASD na rynku pracy nie są respektowane, a formy wsparcia niewystarczające, procedury pomocowe przewlekłe, a postawy placówek pomocowych oraz osób decyzyjnych często niewłaściwe i niekompetentne. Dlatego będziemy dążyć i pracować nad stworzeniem innowacyjnego rozwiązania/narzędzia aktywizacji społecznej i zawodowej dorosłych z ASD, które  przyczyni się do urzeczywistniania im należnych praw. Z tego punktu widzenia nasze działania odegrają istotną rolę społeczną, która zapobiegać będzie dyskryminacji i wykluczaniu z rynku pracy osób z ASD, często o bardzo wysokim potencjale intelektualnym. Niestety w naszym kraju społeczna praktyka w odniesieniu do osób z ASD oparta na braku wiedzy, strachu, poczuciu bezradności, w zasadniczy sposób i często opresyjny, warunkuje możliwości i losy osób z ASD. Praktyka dyskursywna odsyłająca często do języka medycznego, terapeutycznego czy administracyjnego, eksperckiego tworzy obraz kontroli i władzy nad życiem osób z ASD. Proponowane przez nas rozwiązanie platformy internetowej pozwoli na oddanie głosu samym zainteresowanym i pozwoli im mieć wpływ na kształtowanie narzędzia, które tak skonstruowane, ma szanse osiągnąć skuteczny cel komunikacyjny pomiędzy pracodawcami a potencjalnymi pracownikami.  Takie działanie wpisuje się w zmianę rozumienia niepełnosprawności, która nie jest postrzegana jako „kalectwo”, „wada”, „syndrom”, ale jako potencjał społeczny.

Nas, rodziców starszych dzieci z autystycznego spektrum coraz częściej dręczy pytanie – co dalej? Jakie możliwości samodzielnego życia maja nasze dzieci, jakie szanse znalezienia pracy w sytuacji, gdy umiejętność odpowiedniego “sprzedania się” jest często bardziej pożyteczna niż rzeczywiste kwalifikacje? Funkcjonowanie w społeczeństwie osób z autyzmem to wyzwanie zarówno dla nich, jak i otoczenia. Napotkane problemy dotyczą różnych sfer i pojawiają się na różnych etapach życia, ale niemal zawsze obciążają psychicznie i naruszają sferę emocjonalną. Dorosły człowiek z ASD ma naturalną potrzebę usamodzielnienia i uniezależnienia od rodziców i opiekunów. Z badań wynika, ze ponad 50% osób z ASD zagrożonych jest w tym okresie depresją lub zaburzeniami lękowymi.  Frustrację te pogłębia również brak aktywności na rynku pracy. Jak wskazują badania (Ogólnopolski Spis Autyzmu. Sytuacja młodzieży i dorosłych z ASD w Polsce pod redakcja Mateusza Płatosa 2016r.) osoby pracujące mieszkają najczęściej w dużych miastach powyżej 200 000 mieszkańców (ok. 64%). Z badan tych wynika, że na obszarze subregionu konińskiego bardzo istotnym jest stworzenie platformy zawodowej w celu połączenia środowisk. Z badań też wynika, że znaczna część osób zatrudnionych nie była zadowolona z relacji z kolegami, co świadczyć może o tym, ze pracodawcy, jak i zespoły zatrudniające osoby z ASD, nie przeszli wystarczającego przeszkolenia i przygotowania poprzedzającego przyjęcia do zespołu osoby z ASD.  Dlatego tak ważne dla nas jest rozpoczęcie projektu poprzez podniesienie świadomości zapoczątkowanej poprzez warsztaty, podczas których wypracowana zostanie metodologia systemu obiegu informacji zawodowej oraz samego już zatrudnienia.

Przyczyną istnienia problemu z zatrudnieniem osób z ASD na rynku pracy jest nierozumienie ich zachowań społecznych, często wykraczających poza akceptowalnie ramy. Zaburzenia komunikacji i interakcji społecznych są przeszkodą dla pracy w zespołach, co stanowi problem dla większości pracodawców. Jednakże odpowiednie szkolenie dla grupy pracowników może przynieść duże korzyści. Osoby z ASD mogą pracować w grupie, jednak potrzebują specjalnych warunków. Z pewnością nie będą dobrze się czuły w hałaśliwym towarzystwie oraz na stanowiskach reprezentatywnych. Zdecy­dowanie lepiej czują się na uboczu, dzięki czemu mogą lepiej skupić się na zada­niu. Istnieje również opcja zatrudnienia ich do zadań typowo technicznych, gdzie ich praca byłaby kontrolowana przez osobę nadzorującą. Dzięki osobom z ASD zyskać mogą nie tylko pojedynczy przedsiębiorcy, ale cała gospo­darka.  Rynek pracy w Polsce potrzebuje specjalistów najlepszych w konkretnej dziedzinie. Na rynku pracy istnieje zapotrzebowanie na „erudytów”, ludzi wybitnych w swoich dzie­dzinach. Właśnie dlatego jest to dobry czas dla osób z ASD.  Często ponadprzeciętne zdolności w konkretnej dziedzinie mogą być bardzo dobrym kapitałem dla potencjalnych pracodawców. Jeśli osoba z ASD otrzyma zadanie z kręgu swych szczególnych zainteresowań, wyka­zuje niezwykłą motywację i dokładność, aby to zadanie wykonać jak najlepiej.

Dlatego tak istotnym jest, aby ze względów społecznych, ale też i gospodarczych umożliwić osobom z ASD korzystanie z rynku pracy na podobnych zasadach jak osobom neurotypowym, poprzez niwelowanie barier występujących zarówno w narzędziach zatrudniania, ale także i mentalności pracodawców. 

My bedziemy robić co w naszej mocy, aby rynek pracy, zauważłył osoby z ASD, aby zrozumiał ich sposób percepcji, a w konsekwencji docenił olbrzymi potencjał zawodowy.